|
5/1/2014 1 Comment AangeraaktEen mens heeft aanraking nodig. Het kalmeert en stelt gerust. Een moeder troost haar baby door het kind te pakken, het tegen zich aan te houden en te strelen over de rug en het hoofdje. Door het fysiek te laten voelen: ik ben er, je bent niet alleen, ik hou je vast.
Je huid is je grootste orgaan en een onderschat zintuig. Tegenwoordig zijn we, van klein tot groot, veel individueel bezig. Op school, achter de computer, bij de TV … daarbij zitten we vooral ‘in ons hoofd’. Het maakt dat je minder lichaamsbesef ontwikkelt, met negatieve gevolgen voor het leren en je gezondheid. Goede aanraking is weldadig! Sterker nog, het is een levensbehoefte, net als lucht, water en voedsel, liefde en veiligheid. Huidcontact levert een bijdrage aan een betere stofwisseling, een betere doorbloeding en een sterker immuunsysteem. Aanraken en aangeraakt worden is dus belangrijk voor een goede emotionele ontwikkeling! Al in 1760 schreef een Spaanse bisschop aan zijn superieuren in Rome, dat kinderen in weeshuizen, ook al hadden ze onderdak en voedsel, ‘stierven van verdriet’. In de jaren 1930-1940 stierven weeskinderen in Amerikaanse ziekenhuizen massaal, om de simpele reden dat het hun ontbrak aan aanraking en emotionele verbondenheid. De kinderen die gescheiden waren van hun ouders raakten in een toestand van slopend verdriet. In het Griekse woord ‘haptein’ voor ‘aanraken’ zitten de elementen ‘heel maken’ en ‘ontmoeten’. Eenzame ouderen vinden het heerlijk: die lieve hond die wekelijks op bezoek komt in het verzorgingshuis om door de mensen te worden gestreeld. De positieve effecten ervan zijn aangetoond: mensen worden er blij van, ontspannen zich en hun bloeddruk daalt! In Zweden werd op school onderlinge kindermassage ingevoerd. Effecten: meer rust in de groep, socialer gedrag en betere leerresultaten. Want een ontspannen kind staat open voor nieuwe indrukken! De kinderen leerden op natuurlijke wijze met hun eigen grenzen en die van de ander om te gaan. Ze ontwikkelden respect voor zichzelf en elkaar, zaten beter in hun vel (letterlijk!) en pestgedrag nam af. Ze voelden zich meer geborgen bij elkaar en veilig in de groep. Over aanraken gesproken … wie werd nog niet geraakt door de onbetaalbare film Les intouchables? Twee wildvreemden worden onafscheidelijke vrienden. Twee werelden raken elkaar, die elkaar normaal nooit ‘toucheren’. Voor buitenstaanders lijkt het een onmogelijke vriendschap. Maar Driss en Philippe voelen zich onafscheidelijk. Door het commentaar van buitenstaanders laten ze zich niet raken. Door elkaar des te meer … Apart zijn ze een hoopje ellende. Samen genieten ze van de kleine, leuke dingen van het leven. In onze westerse cultuur wordt er maar weinig aangeraakt. Het ‘mag’ alleen in de privésfeer, technisch – in de gezondheidszorg -, en volgens de algemene sociale regels. We hebben allemaal die veilige comfortzone om ons heen, waar een ander niet binnen mag, tenzij jij daar toestemming voor geeft. Dat is goed, duidelijk en bedoeld om respectvol met elkaar om te gaan. Maar het voelt soms ook afstandelijk en eenzaam. Aanraken kan op veel manieren - ook op de verkeerde … slaan, afweren, wegduwen, knijpen, tot mishandeling en misbruik aan toe. Agressieve vormen van aanraken zijn bedreigend, beschadigend. Heb je dat veel meegemaakt, dan vind je aangeraakt worden niet OK meer. Het voelt onveilig. Misschien scherm je je ervoor af, vermijd je het. Maar daardoor mis je ook wat je wèl nodig hebt: goede aanrakingen. Om aanraking te kunnen voelen, heb je een gezond zintuig van voelen nodig. Dat er geen harnas om je ziel zit, waardoor je gevoelsleven wordt uitgeschakeld. Weliswaar beschermt het je tegen pijn. Maar het maakt ook dat je goede woorden, hartelijke aanrakingen, het zachte dringen van de Heilige Geest niet kunt voelen. Het gaat allemaal aan je voorbij, het doet je niets. Als je gevoelloos bent geworden door te veel pijn, dan heb je genezing nodig van dit zintuig. Om fysieke aanraking te kunnen verdragen, en innerlijke aanraking te kunnen toelaten. Daarvoor is een veilige setting nodig. En de moed om te stoppen met je oude manieren van pijnverdoving. Om alsnog te durven gaan voelen, zodat je achterstallig onderhoud kunt doen aan je ziel. Dan heb je betrouwbare mensen om je heen nodig, die je voorzichtig mogen aanraken, fysiek en met hun woorden, zodat je kunt ervaren hoe aanraking ook kan zijn: respectvol, liefdevol en uitreikend naar jou als mens.
1 Comment
Onze Maker zei het al in het begin: ‘Het is niet goed dat de mens alleen zij ...’
Daarom gaf hij mensen aan elkaar, om in liefde en verbondenheid met elkaar te leven. In het huwelijk, als gezin, in familieverband en in vriendschapsrelaties. God is een relationele God en hij maakte relationele wezens. Ieder mens op deze planeet heeft dezelfde fundamentele behoefte aan intermenselijke verbondenheid. Voor mij is de mooiste ontwikkeling in relatietherapieland de Emotionally Focussed Therapy (EFT), beschreven door dr. Sue Johnson*. In de praktijk van haar werken met paren herontdekte zij dit goddelijke principe. Ook de Britse psychiater en clinicus John Bowlby onderzocht en beschreef: mensen willen hechten! Liefdevolle verbondenheid en troost zijn net zo noodzakelijk om te overleven als voedsel en water. En hij ontdekte dat de kwaliteit van de band met geliefden op jonge leeftijd de sleutel vormt van de ontwikkeling van de persoonlijkheid. En ook bepaalt hoe iemand als volwassene verbinding maakt met anderen. Zó belangrijk is ouderliefde en ouderbeschikbaarheid. Mensen hebben elkaar nodig! Een heel leven lang. Volwassenheid staat niet gelijk aan zelfstandigheid en onafhankelijkheid, zoals heel lang is gedacht. Het is juist een teken en een bron van kracht, als je in staat bent om je tot anderen te wenden voor emotionele steun. Toegepast op de huwelijksrelatie: als je zeker weet dat je geliefde achter je staat, sta je steviger in het leven. Hoe meer we onze partner de hand kunnen toesteken, hoe beter we ook op onszelf en onafhankelijk kunnen functioneren. Uit onderzoek naar de hechting bij volwassenen is gebleken dat we beter kunnen omgaan met pijn, als we ons verbonden voelen in een veilige relatie met onze partner. We zijn we meer op ons gemak en kunnen beter steun zoeken en geven aan elkaar. Een liefdevolle verbinding beschermt tegen stress en helpt om beter om te gaan met de uitdagingen en trauma’s van het leven. Dat strekt zich ook uit naar andere, niet-partnerrelaties. Veilige verbondenheid maakt ons ook in de buitenwereld sterker. We kunnen meer openstaan voor nieuwe informatie en ervaringen, zijn nieuwsgieriger en durven meer risico te nemen. Een ongelukkige relatie daarentegen heeft een negatieve uitwerking op ons immuun- en hormoonsysteem en op het zelfhelend vermogen van ons lichaam. De kwaliteit van onze relaties heeft grote invloed op onze mentale en emotionele gezondheid. Gelukkig getrouwden worden gemiddeld ouder. Maar spanningen in het huwelijk verhogen het risico op een depressie met een factor 10! Sue Johnson ontdekte de onderliggende noodkreten van echtparen, die elkaar in haar therapieruimte in de haren vlogen. Zo moeilijk uit te spreken in het vuur van het gevecht. ‘Ben jij er werkelijk voor mij, als ik je nodig heb? Zie je mij, hoor je mij? Wil je me vasthouden?’ Als de verbondenheid in gevaar komt, voelt dat als een oerpaniek. Het hechtingsalarm gaat af en de emoties lopen hoog op. Wat maakt EFT nu zo anders en zo effectief? Het feit dat emoties niet worden beschouwd als (lastige) bijverschijnselen, maar juist als het voertuig naar verandering. Emoties brengen paren in beweging op de weg terug naar elkaar. Niet het veranderen van gedachten of het leren van communicatietechnieken, maar de erkenning van gevoelens en emoties zijn bepalend voor het slagen van de therapie. De terugval na cognitieve therapie is helaas groot. Rationeel begrijpen paren wel hoe het moet, ze willen dat ook echt, maar het lukt ze niet om het vol te houden, omdat hun gevoelens niet voldoende zijn meegekomen. Er is niet genoeg stilgestaan bij de pijn van relatietrauma, de noodzaak van vergeving en het herstellen van vertrouwen. Van de paren die EFT hebben gevolgd, heeft 75% baat bij de therapie. En van die 75% valt 90% niet terug! Dat is een opmerkelijk goed resultaat. Ze leren de weg terug te vinden naar elkaars hart en gevoelens. Ze krijgen een ander taalgebruik en zijn meer attent op de hechtingssignalen die de ander uitzendt. De dingen die vroeger knallende ruzies veroorzaakten, kunnen ze nu sneller relativeren en eenvoudiger oplossen. Het ‘buitenkantgedrag’ van boosheid en protest, of van verkilling en zich terugtrekken, wordt door de partners sneller herkend als een uiting van een onderliggende, onvervulde behoefte. Negen van de tien keer is het conflict op te lossen door elkaar tijd en aandacht te geven en werkelijk naar elkaar te luisteren. Partners zijn niet meer zo bang om elkaar kwijt te raken in een crisis. Het basisvertrouwen in elkaar kan sneller worden hersteld. Het gaat niet meer over rondslingerende vuile sokken of het dopje van de tandpasta, maar over contact. Over: ben jij er voor mij als ik het moeilijk heb? Hoe belangrijk ben ik voor je? Ben ik veilig bij jou, als ik mijn kwetsbaarheid toon? Houd me vast … De partners hebben blijvende verandering teweeggebracht in hun relatie en tools in handen gekregen voor een leven lang liefde. Als een huwelijk mislukt, ligt dat niet aan een steeds groeiend conflict, maar wel aan afnemende genegenheid en emotionele ontvankelijkheid. Aan een toenemende afwezigheid van intieme interacties. EFT slaat de weg terug in en helpt paren om zich weer toegankelijk, ontvankelijk en betrokken te durven opstellen naar elkaar. Het voelt riskant om de ander je zachte kant te laten zien, wanneer je die lang hebt moeten beschermen vanwege knallende, pijnlijke ruzies of een langere tijd van langs elkaar heen leven in dodelijke stilte. EFT werkt langzaam toe naar een veilige setting, waarin het weer mogelijk wordt om je kwetsbaar op te stellen naar elkaar. Dat zijn de cruciale momenten die een nieuwe, positieve spiraal van liefde en verbondenheid kunnen inzetten. En die ook de therapeut diep gelukkig maken … *Bron: ‘Houd me vast’ van Dr. Sue Johnson 6/12/2010 1 Comment Hechten en spiegelen‘Mamma, ik ben hie-ier!’ Mijn jongste staat met zwaaiende armpjes op en neer te springen om mijn aandacht te vangen, terwijl ik druk in gesprek ben met een vriendin.
Het is een basisbehoefte van ieder mens: de nabijheid een of enkele specifieke personen. Baby’s zijn er van nature op ingesteld een hechte liefdevolle relatie aan te gaan met tenminste één persoon, doorgaans de moeder. Deze relatie biedt het kindje veiligheid, geborgenheid en voldoening. Hechting is heel belangrijk voor de ontwikkeling van een kind en essentieel voor een goede emotionele en sociale ontwikkeling. Het helpt een kind om een eigen persoonlijkheid te ontwikkelen. Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die zich veilig hebben kunnen hechten aan een of meer personen in het eerste jaar van hun leven, sociaal-emotioneel beter functioneren dan kinderen die niet die mogelijkheid hebben gehad. Ze kunnen beter omgaan met tegenslagen, hebben een groter gevoel van eigenwaarde, zijn sociaal vaardiger, weerbaarder, leergieriger en minder angstig. In onze hedendaagse maatschappij wordt het heel sterk gevonden om onafhankelijk en zelfstandig te zijn. Dat je jezelf kunt redden. Op je eigen benen kunt staan. ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid!’ Zorg dat je niet afhankelijk wordt van een man! We zijn allemaal van die doe-het-zelvers geworden. En op veel gebieden lukt het ons dat nog redelijk ook. Het is juist een teken en een bron van kracht, als je in staat bent om je tot anderen te wenden voor emotionele steun. Want ook in hun volwassenheid hebben mensen het minstens zo hard nodig om veilig gehecht te zijn en te blijven aan voor hen belangrijke anderen! Volwassenen die zich zeker voelen over hun vangnet, kunnen makkelijker de hand uitsteken en verbinding maken. Ze durven onbekende situaties beter aan, zijn minder bang, maken makkelijker contact en zijn beter bestand tegen tegenslagen. Als ze zich onzeker voelen over steun van anderen, worden ze bang, boos of bazig, of ze vermijden verbinding helemaal en blijven afstandelijk. Spiegelneuronen Ons brein, onze hersenen zijn een scheppingswonder op zichzelf. Er is nog niet zo lang geleden een prachtige ontdekking gedaan door wetenschappers: spiegelneuronen. Mensen hebben elkaar nodig voor de ontwikkeling van hun identiteit. Al bij hun geboorte hebben ze zenuwcellen die zich als spiegelneuronen kunnen ontwikkelen. Vanaf onze geboorte doen we elkaar na. Als een baby naar zijn moeder kijkt en glimlacht, dan lacht de moeder meteen terug. Dat is een vorm van ‘spiegelen’, dus in houding en beweging nadoen wat de ander doet. Op dat moment leggen de hersenen van de baby een verband tussen de eigen glimlach en die van moeder, en wordt – pling! alsof er een lichtje aanspringt, - een spiegelneuron voor glimlachen aangemaakt. Mensen leren zichzelf kennen in de ‘spiegel’ van anderen en scheppen op die manier een band met hen. Als je weinig bent gespiegeld in je leven, hou je altijd een gevoel bij je van: mag ik er wel zijn? Wie ben ik? Zie je me wel? Ben ik in beeld? Zelf heb je dan ook minder goed geleerd om anderen te spiegelen, je in hen te verplaatsen, contact te maken. Spiegelneuronen zijn slimme cellen, die je in staat stellen om anderen te begrijpen en aan te voelen. Ze maken je tot een sociaal wezen, een mens in verbinding, in contact met anderen, gebaseerd op liefde. Zo heeft God het bedoeld. Het is nooit te laat om je spiegelneuronen te activeren! Counselling is in feite een continu spiegelproces. De counsellor stemt zich zoveel mogelijk af op de cliënt en functioneert daarbij als spiegel. Dat uit zich in lichaamshouding, oogcontact, stemgebruik, doorvragen, luisterstiltes en reflecties. Maar ook in: uitdaging, confrontatie, humor. Kortom, contact van hart tot hart in een setting van rust, privacy en veiligheid. ‘Ben ik in beeld?’ Ja, bij de counsellor ben je voor 200% in beeld. Pling! |
|
|
|
|
|
RSS Feed