Emotionally Focussed Therapy (EFT)

Onze Maker zei het al in het begin: ‘Het is niet goed dat de mens alleen zij ...’
Daarom gaf hij mensen aan elkaar, om in liefde en verbondenheid met elkaar te leven. In het huwelijk, als gezin, in familieverband en in vriendschapsrelaties. God is een relationele God en hij maakte relationele wezens. Ieder mens op deze planeet heeft dezelfde fundamentele behoefte aan intermenselijke verbondenheid.

Voor mij is de mooiste ontwikkeling in relatietherapieland de Emotionally Focussed Therapy (EFT), beschreven door dr. Sue Johnson*. In de praktijk van haar werken met paren herontdekte zij dit goddelijke principe. Ook de Britse psychiater en clinicus John Bowlby onderzocht en beschreef: mensen willen hechten! Liefdevolle verbondenheid en troost zijn net zo noodzakelijk om te overleven als voedsel en water. En hij ontdekte dat de kwaliteit van de band met geliefden op jonge leeftijd de sleutel vormt van de ontwikkeling van de persoonlijkheid. En ook bepaalt hoe iemand als volwassene verbinding maakt met anderen. Zó belangrijk is ouderliefde en ouderbeschikbaarheid. 

Mensen hebben elkaar nodig! Een heel leven lang. Volwassenheid staat niet gelijk aan zelfstandigheid en onafhankelijkheid, zoals heel lang is gedacht. Het is juist een teken en een bron van kracht, als je in staat bent om je tot anderen te wenden voor emotionele steun. Toegepast op de huwelijksrelatie: als je zeker weet dat je geliefde achter je staat, sta je steviger in het leven. Hoe meer we onze partner de hand kunnen toesteken, hoe beter we ook op onszelf en onafhankelijk kunnen functioneren. Uit onderzoek naar de hechting bij volwassenen is gebleken dat we beter kunnen omgaan met pijn, als we ons verbonden voelen in een veilige relatie met onze partner. We zijn we meer op ons gemak en kunnen beter steun zoeken en geven aan elkaar. Een liefdevolle verbinding beschermt tegen stress en helpt om beter om te gaan met de uitdagingen en trauma’s van het leven. 
 
Dat strekt zich ook uit naar andere, niet-partnerrelaties. Veilige verbondenheid maakt ons ook in de buitenwereld sterker. We kunnen meer openstaan voor nieuwe informatie en ervaringen, zijn nieuwsgieriger en durven meer risico te nemen. Een ongelukkige relatie daarentegen heeft een negatieve uitwerking op ons immuun- en hormoonsysteem en op het zelfhelend vermogen van ons lichaam. De kwaliteit van onze relaties heeft grote invloed op onze mentale en emotionele gezondheid. Gelukkig getrouwden worden gemiddeld ouder. Maar spanningen in het huwelijk verhogen het risico op een depressie met een factor 10!
 
Sue Johnson ontdekte de onderliggende noodkreten van echtparen, die elkaar in haar therapieruimte in de haren vlogen. Zo moeilijk uit te spreken in het vuur van het gevecht. ‘Ben jij er werkelijk voor mij, als ik je nodig heb? Zie je mij, hoor je mij? Wil je me vasthouden?’ Als de verbondenheid in gevaar komt, voelt dat als een oerpaniek. Het hechtingsalarm gaat af en de emoties lopen hoog op.
 
Wat maakt EFT nu zo anders en zo effectief? Het feit dat emoties niet worden beschouwd als (lastige) bijverschijnselen, maar juist als het voertuig naar verandering. Emoties brengen paren in beweging op de weg terug naar elkaar. Niet het veranderen van gedachten of het leren van communicatietechnieken, maar de erkenning van gevoelens en emoties zijn bepalend voor het slagen van de therapie. De terugval na cognitieve therapie is helaas groot. Rationeel begrijpen paren wel hoe het moet, ze willen dat ook echt, maar het lukt ze niet om het vol te houden, omdat hun gevoelens niet voldoende zijn meegekomen. Er is niet genoeg stilgestaan bij de pijn van relatietrauma, de noodzaak van vergeving en het herstellen van vertrouwen. 
 
Van de paren die EFT hebben gevolgd, heeft 75% baat bij de therapie. En van die 75% valt 90% niet terug! Dat is een opmerkelijk goed resultaat. Ze leren de weg terug te vinden naar elkaars hart en gevoelens. Ze krijgen een ander taalgebruik en zijn meer attent op de hechtingssignalen die de ander uitzendt. De dingen die vroeger knallende ruzies veroorzaakten, kunnen ze nu sneller relativeren en eenvoudiger oplossen. Het ‘buitenkantgedrag’ van boosheid en protest, of van verkilling en zich terugtrekken, wordt door de partners sneller herkend als een uiting van een onderliggende, onvervulde behoefte. Negen van de tien keer is het conflict op te lossen door elkaar tijd en aandacht te geven en werkelijk naar elkaar te luisteren. Partners zijn niet meer zo bang om elkaar kwijt te raken in een crisis. Het basisvertrouwen in elkaar kan sneller worden hersteld. Het gaat niet meer over rondslingerende vuile sokken of het dopje van de tandpasta, maar over contact. Over: ben jij er voor mij als ik het moeilijk heb? Hoe belangrijk ben ik voor je? Ben ik veilig bij jou, als ik mijn kwetsbaarheid toon? Houd me vast … 
De partners hebben blijvende verandering teweeggebracht in hun relatie en tools in handen gekregen voor een leven lang liefde. 
 
Als een huwelijk mislukt, ligt dat niet aan een steeds groeiend conflict, maar wel aan afnemende genegenheid en emotionele ontvankelijkheid. Aan een toenemende afwezigheid van intieme interacties. EFT slaat de weg terug in en helpt paren om zich weer toegankelijk, ontvankelijk en betrokken te durven opstellen naar elkaar.
 
Het voelt riskant om de ander je zachte kant te laten zien, wanneer je die lang hebt moeten beschermen vanwege knallende, pijnlijke ruzies of een langere tijd van langs elkaar heen leven in dodelijke stilte. EFT werkt langzaam toe naar een veilige setting, waarin het weer mogelijk wordt om je kwetsbaar op te stellen naar elkaar. Dat zijn de cruciale momenten die een nieuwe, positieve spiraal van liefde en verbondenheid kunnen inzetten. 
En die ook de therapeut diep gelukkig maken … 

*Bron: ‘Houd me vast’ van Dr. Sue Johnson